همانگونه که میدانید آنچه میان مردم به چلهی تابستان معروف است از دهم تیر آغاز میشود و تا بیستم مرداد ادامه مییابد. بر طبق روند فصلها و تابش خورشید در این زمان، بخشهایی از زمین که فصل تابستان را تجربه میکنند بیشترین میزان نور و گرما را از خورشید دریافت میکنند و گرمترین زمان خود را درست وسط فصل تابستان در سال تجربه میکنند. در شهرهای جنوبی ایران، که محل رویش و پرورش درخت نخل و بارآوری میوهی خرماست، به این زمان از سال اصطلاحا «خرما پزان» میگویند. بدین معنا که در اثر گرمای شدید تابستان خرماهای نرسیده به سرعت از مرحلهی کالی عبور میکنند و میرسند. حال میخواهیم ببینیم در این گرمای طاقتفرسا چگونه میتوانیم در محیط خانه فضای سبزی داشته باشیم و در به تعادل رساندن دمای محل زندگیمان نقشی ایفا کنیم.
یکی از بهترین گیاهان تزئینی که مناسب این زمان از سال است «گل تاج خروس» است. از آنجا که این گیاه بومی مناطق آفریقا و نیز سرزمینهای گرم آمریکا و آسیاست پرورش آن در زمان گرم سال انجام میشود. البته برای این کار بذر گیاه باید اواخر اسفند یا اوایل فروردین کاشته شود. گیاه تاج خروس برای رشد نیاز به آفتاب زیاد و خاک سبک دارد و آبیاری زیادی نیز نباید برای آن صورت بگیرد. بهتر است تاج خروس در محلی کاشته شود که نیازی به جابهجایی آن نباشد.
برای این کار ابتدا خاک باغبانی را تهیه کنید یا اینکه خودتان به راحتی میتوانید این خاک را درست کنید. به این ترتیب که از خاک باغچه استفاده کرده و آشغال هر میوه و سبزی را که مصرف میکنید دور نریزید و آنها را در گوشهای از باغچه چال کنید و آن را ۲ تا ۳ ماه آبیاری کنید. خاک مرغوبی که به دست میآید مناسب کشت سبزیجات است.
برای کاشت سبزیجات داخل خانه از خاک سبک و در بیرون از فضای خانه از خاک نیمه سنگین استفاده کنید. خاک را الک کنید تا از هر گونه شن و سنگ و کلوخ پاک شود. مقداری از این خاک را در گلدان بریزید و کمی از آن را نگه دارید. خاک را کمی مرطوب کنید، بذری را که خریداری کردهاید روی آن بپاشید، باقیماندهی خاک را روی آن بریزید و مجددا خاک را کمی مرطوب کنید. بذرها برای جوانهزدن و درست رشد کردن به نور آفتاب نیاز دارند؛ بنابراین، حتما آنها را پشت پنجره مقابل نور آفتاب قرار دهید. بهتر است دما برای آنها بین ۱۰ تا ۱۵ درجه حفظ شود. گلدانها را هر روز آبیاری کنید و تا زمانی که هنوز جوانهها به اندازهی حدود ۲ سانتیمتر نرسیدهاند آن ها را مستقیم آبیاری نکنید و فقط با آبپاش این کار را انجام دهید.
در صورتی که دمای هوا از ۲۰ درجه بیشتر شد این جوانهها را در سایه بگذارید. وقتی برگهای اصلی سبزیجات شروع به ظاهر شدن کردند آنگاه میتوانید آنها را مستقیم آبیاری کنید. این آبیاری نیز باید روزی یک بار به میزان کافی انجام شود. مراقب باشید که آبیاری بیش از حد باعث خفه شدن ریشهی گیاه و باعث هدر رفتن تمام زحمات شما میشود. دقت کنید که وقتی برگهای اصلی پدیدار شدند حتما باید گیاه در برابر نور مستقیم آفتاب قرار بگیرد.
وقتی سبزیجات به اندازهی کافی رشد کردند بهتر است آنها را برای استفاده از ریشه در نیاورید و با قیچی فقط سر ساقهها را بچینید. این امر باعث میشود تا گیاه دوباره جوانه بزند و رشد کند. البته سبزیجاتی مثل تره، شوید، اسفناج و گشنیز از این قاعده مستثنا هستند.
در میان سبزیجات برخی از آنها مانند تره، اسفناج و ترخون دیرتر از بذر سبزیجات یک ساله جوانه میزنند و به زمان و جای وسیعتری برای رشد نیاز دارند.